65 năm trước, giữa lúc cuộc kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện chống thực dân Pháp xâm lược đang phải vượt qua nhiều gian khổ, ác liệt, hy sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi Thi đua ái quốc. Để thực hiện kháng chiến kiến quốc, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phải tập trung giải quyết đồng thời những nhiệm vụ “diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”. Người chỉ rõ yêu cầu, cách thức thi đua phải “dựa vào: Lực lượng của dân, Tinh thần của dân, để gây: Hạnh phúc cho dân”.

Đáp lời kêu gọi của Bác, lớp lớp người dân, ngành ngành đã thi đua ái quốc bằng tất cả sức lực, trí tuệ và khả năng của mình: “Các cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng hái tham gia mọi công việc; Các cháu nhi đồng thi đua học hành và giúp việc người lớn; Đồng bào phú hào thi đua mở mang doanh nghiệp; Đồng bào công nông thi đua sản xuất; Đồng bào trí thức và chuyên môn thi đua sáng tác và phát minh; Nhân viên Chính phủ thi đua tận tụy làm việc, phụng sự nhân dân; Bộ đội và dân quân thi đua giết cho nhiều giặc, đoạt cho nhiều súng”. Trải qua chín năm “kháng chiến thánh thần”, chúng ta đã “đánh tan quân bạo tàn”; giải phóng nửa nước đi lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương cho cuộc kháng chiến chống chủ nghĩa thực dân mới. Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước hết sức khốc liệt, phong trào thi đua trên cả hai miền Nam Bắc càng sôi nổi. Nhân dân miền Bắc với các phong trào: “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, “Mỗi người làm việc bằng hai”, “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “Thanh niên 3 sẵn sàng”, “Phụ nữ 3 đảm đang”; còn ở miền Nam: “Bám thắt lưng địch mà đánh”, “Bám dân, bám đất” ngày đêm diệt giặc, “Miền Bắc gọi, miền Nam trả lời”, “Thanh niên 5 xung phong”, tất cả được vun bồi, kết thành cao trào cách mạng, tạo nên sức mạnh tổng hợp vĩ đại trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Từ sau giải phóng đến nay, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện công cuộc Đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, triệu triệu người công - nông - binh - trí, các giới, các ngành trong cả nước cũng như ở mỗi địa phương tiếp tục hăng hái thi đua vượt khó vươn lên, lao động sản xuất, học tập và sáng tạo, cống hiến trên các lĩnh vực. Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế xã hội bền vững và hội nhập quốc tế đang tiếp tục đòi hỏi mỗi người dân Việt Nam phát huy cao độ tinh thần dân tộc, truyền thống yêu nước nồng nàn, vươn lên đáp ứng những yêu cầu mới của đất nước, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Sự hình thành và phát triển của Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh gắn liền máu thịt với lịch sử và vận mệnh của đất nước. Trong lịch sử hơn 300 năm, thì có 116 năm (1859 - 1975) Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định vẫy vùng dưới ách thực dân. Trong lao lung ấy, theo quy luật như Bác Hồ đã khẳng định: mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, lòng nồng nàn yêu nước lại sôi nổi, kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả kẻ bán nước và lũ cướp nước. Ngay từ khi quân Pháp bắt đầu đánh chiếm thành Gia Định, nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã vùng lên ứng nghĩa. Rồi Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định là nơi có nhiều cuộc khởi nghĩa nhất, có phong trào đấu tranh chính trị, vũ trang đa dạng, đánh địch không những bằng vũ khí, mà cả bằng ngòi bút, lời ca… với biết bao phong trào thi đua giết giặc, lập công. Đặc biệt, từ khi Bác Hồ ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948), Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh đã hòa chung cùng cả nước, đẩy cao phong trào thi đua yêu nước trên mọi mặt trận. Trải qua 65 năm thực hiện lời kêu gọi của Bác Hồ kính yêu, Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều tập thể và cá nhân anh hùng, dũng sĩ, chiến sĩ thi đua, điển hình tiên tiến, góp phần tô đậm truyền thống, khí phách, bản lĩnh của “Nam bộ thành đồng”, của Thành phố mang tên Bác Hồ vĩ đại.

Kỷ niệm lần thứ 65 ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948 – 11/6/2013), thực hiện chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 10/1/2013 của Thủ tướng Chính phủ; Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo tổng kết việc thực hiện nhiệm vụ năm 2012, phát động các phong trào thi đua thực hiện thành công các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2013; đồng thời chỉ đạo biên soạn sách ảnh “Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định –
Thành phố Hồ Chí Minh 65 năm thi đua yêu nước (1948 - 2013)”.

Đây là một nghiên cứu sưu tập 65 năm hoạt động thi đua yêu nước của Đảng bộ và nhân dân Thành phố qua các chặng đường lịch sử, nhìn lại những phương cách và nội dung, hình thức tổ chức thi đua yêu nước đầy sáng tạo của các tầng lớp nhân dân và cán bộ, chiến sĩ; những kết quả đầy tự hào của các phong trào thi đua, những tập thể và cá nhân anh hùng, dũng sĩ, chiến sĩ thi đua, điển hình tiên tiến trong 30 năm kháng chiến cứu nước cũng như trong gần bốn thập kỷ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Mục đích của cuốn sách ảnh này là thông qua việc hệ thống lại toàn bộ quá trình 65 năm thi đua yêu nước để ghi nhận, tự hào và tôn vinh những đóng góp to lớn, toàn diện của các tầng lớp nhân dân, cán bộ, chiến sĩ ở Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh, làm cơ sở cho học tập, giáo dục và phát huy truyền thống, làm bài học kinh nghiệm cho việc tiếp tục tổ chức và thực hiện những hoạt động thi đua yêu nước hiện nay và trong thời gian tới.

Cuốn sách ảnh này gồm hai phần: Phần thứ nhất là Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh 65 năm cùng cả nước thi đua yêu nước (1948 - 2013), phần thứ hai là Vinh quang những tấm gương yêu nước. Tư liệu sử dụng trong sưu tập một phần được lưu giữ trong cơ quan làm công tác thi đua khen thưởng của Thành phố, một phần từ trong cơ quan Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh và của lưu trữ cá nhân các nhà nghiên cứu. Mặc dù đã tập trung cao độ cho công việc có ý nghĩa trọng đại này, nhưng do thời gian quá ngắn và kinh nghiệm nghiên cứu sưu tập chuyên đề có hạn, chắc chắn sưu tập còn nhiều thiếu sót. Hy vọng đến những sưu tập sau này sẽ đầy đủ và hoàn chỉnh hơn.

Công trình được ra mắt bạn đọc, lãnh đạo Thành phố xin chân thành cảm ơn các tập thể và các cá nhân các Anh hùng, dũng sĩ, chiến sĩ thi đua, điển hình tiên tiến đã làm nên công trạng trong 65 năm thi đua yêu nước ở Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định – Thành phố Hồ Chí Minh; các cơ quan, ban ngành Thành phố đã góp ý kiến và cung cấp tư liệu cho cuốn sách ảnh này. Đặc biệt chân thành cảm ơn Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương, Tổ biên soạn và các cơ quan đơn vị hữu quan đã phối hợp chặt chẽ với Ban Thi đua Khen thưởng Thành phố và Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh nỗ lực thực hiện bản thảo và xuất bản cuốn sách ảnh kịp thời cho hoạt động kỷ niệm 65 năm ngày Bác Hồ kêu gọi thi đua ái quốc.

65 năm thi đua yêu nước với biết bao phong trào và sự kiện, hàng ngàn hàng vạn những tấm gương của đồng bào đồng chí. Công trạng, thành tích đáng tự hào của bao tập thể và cá nhân trong thi đua yêu nước đã làm vẻ vang truyền thống của dân tộc; đồng thời cũng là hành trang quý báu trong hành trình Thành phố Hồ Chí Minh cùng cả nước phát triển kinh tế xã hội, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Chắc chắn là từ đây, Thành phố Hồ Chí Minh có thêm những kinh nghiệm và bài học lịch sử của 65 năm thi đua yêu nước, thúc đẩy mạnh mẽ phong trào quần chúng thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi mục tiêu: “Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, đóng góp ngày càng lớn với khu vực và cả nước; từng bước trở thành trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học – công nghệ của đất nước và khu vực Đông Nam Á; góp phần tích cực đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020” như Nghị quyết số 16-NQ/TW của Bộ Chính trị (Khóa XI) về phương hướng nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 đã xác định.